Inhoud: Monumenten | Soorten monumenten | Erfgoedwet | Werkzaamheden | Subsidies van de overheid | Regelgeving | Subsidies van derden | Relevante websites
Monumenten
Er bestaan verschillende soorten monumenten in Nederland. Het soort monument bepaalt onder meer welke rechten en plichten de eigenaar heeft, maar ook welke financiële mogelijkheden er zijn om onderhoud, restauratie of verbouwing te financieren.
Terug naar: inhoud
Soorten monumenten
(1) Rijksmonumenten
Nederland heeft bijna 62.000 rijksmonumenten (waarvan 4.191 kerkelijke gebouwen). Dit zijn gebouwen of andere objecten die om hun nationale cultuurhistorische waarde door de rijksoverheid zijn aangewezen als beschermd monument. Ze zijn te vinden in het monumentenregister.
(2) Gemeentelijke monumenten
Een gemeente kan besluiten een bijzonder pand op de gemeentelijke monumentenlijst te zetten. Dit gebeurt als een pand geen nationale betekenis heeft, maar wel van plaatselijk of regionaal belang is. De gemeente legt haar monumentenbeleid vast in de gemeentelijke monumentenverordening.
(3) Provinciale monumenten
Alleen de provincies Noord-Holland en Drenthe hebben naast rijks- en gemeentelijke monumenten ook provinciale monumenten aangewezen.
(4) Beschermde stads- en dorpsgezichten
Vanaf 2013 zijn er geen nieuwe 'beschermde stads- of dorpsgezichten' meer aangewezen.
Terug naar: inhoud
Erfgoedwet
De Erfgoedwet heeft sinds 1 juli 2016 de Monumentenwet 1988 vervangen. In de Erfgoedwet is vastgelegd hoe met ons erfgoed wordt omgegaan, wie welke verantwoordelijkheden daarbij heeft en hoe het toezicht daarop wordt uitgeoefend.
Terug naar: inhoud
Werkzaamheden
Normale werkzaamheden zijn alle ‘kleine’ herstelwerkzaamheden aan exterieur en/of interieur die geen verandering brengen in de bestaande situatie. In twijfelgevallen graag overleggen met de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) of de ambtenaar of afdeling monumentenzorg van de gemeente.
Ook de Stichtingen Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBKG) kunnen een advies uitbrengen (zie: www.sbkg.nl).
De gemeente bepaalt of er voor werkzaamheden een vergunning aangevraagd moet worden. Zij dient daarvoor advies te vragen aan de plaatselijke welstandsorganisatie, soms aan de RCE of bij de provincie. De burgerlijke gemeente is dus het eerste aanspreekpunt.
Voor alle grote herstelwerkzaamheden, nieuwe aanbouwen, wijzigingen aan het interieur en voor restauratie is toestemming van de minister nodig, ongeacht de vraag of daarvoor een beroep zal worden gedaan op rijkssubsidie.
Terug naar: inhoud
Subsidies van de overheid:
Subsidieregeling instandhouding monumenten
Voor wat betreft het onderhoud kan er een beroep worden gedaan op de Rijksoverheid om hiervoor subsidie te ontvangen. Deze subsidie dient te worden aangevraagd bij de RCE. De Subsidieregeling instandhouding monumenten betreft sober onderhoud. De subsidie is bedoeld voor het planmatig in goede staat houden van een monument. Dat betekent voornamelijk onderhoud, zoals schilder- en herstelwerk. De eigenaar stelt daartoe een zesjarig instandhoudingsplan op aan de hand van het vereiste begrotingsmodel.
Subsidieregeling stimulering herbestemming
Daarnaast is het mogelijk subsidie te ontvangen voor een herbestemmingsplan. De Subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten bevordert een duurzaam gebruik van monumenten en van gebouwen met een cultuurhistorische waarde. De regeling voorkomt dat monumenten waarvoor een nieuwe functie lastig te vinden is, langere tijd leeg staan en daardoor snel achteruit gaan.
Restauratiesubsidie
De provincies ontvangen jaarlijks vanuit het Rijk een bedrag voor restauratiewerkzaamheden aan rijksmonumenten. Alle provinciale subsidieregelingen zijn te vinden op: www.monumenten.nl.
Terug naar: inhoud
Regelgeving
Eigenaren van kerkgebouwen hebben te maken met verschillende soorten regelgeving. Voor monumentale gebouwen is de regelgeving van het Rijk van toepassing, zoals omschreven in de Erfgoedwet.
Daarnaast zijn er een aantal bepalingen in de Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland opgenomen. Dit heeft o.m. betrekking op het toestemming verkrijgen van het Regionale College voor de Behandeling van Beheerszaken (RCBB) voor het kopen, verkopen, verhuren, verpachten of op andere wijze vervreemden en bezwaren van onroerende zaken, alsmede het bouwen, verbouwen, uitbreiden, restaureren of afbreken van een gebouw of een orgel.
Verder is in de kerkorde vastgelegd bij welke besluiten die het college van kerkrentmeesters neemt ook de kerkenraad en/of de kerkelijke gemeente betrokken horen te zijn.
Terug naar: inhoud
Subsidies van derden
Ook wanneer er de mogelijkheid is om aanspraak te maken op rijkssubsidie zal een deel van de kosten door de gemeente zelf gedragen moeten worden. Dit kan door gebruik te maken van eigen middelen, maar ook kan een beroep gedaan worden op fondsen die op landelijk, regionaal en soms op plaatselijk niveau ondersteuning bieden. Het is zinvol om voor het starten van de werkzaamheden een restauratiefonds in het leven te roepen. In sommige omstandigheden kan het oprichten van een Stichting voordelen bieden bij het aanboren van fondsen.
Terug naar: inhoud
Relevante websites zijn:
www.fondswervingonline.nl
www.vereningvanfondsen.nl
www.cultureelerfgoed.nl
www.monumenten.nl
www.restauratiefonds.nl
www.monumentenwacht.nl
www.vbmk.nl (Vereniging van Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen)
Terug naar: inhoud